سنگ تراورتن نوعی سنگ تزئینی است که در دسته سنگهای آهکی متخلخل قرار میگیرد. این سنگها در حقیقت از رسوبات چشمههای آب گرم به جا ماندهاند و حفرههای روی سنگها نیز ناشی از گازهای محبوس در همین آبهای گرم هستند.
تنوع رنگی و الگویی بالای سنگهای تراورتن آنها را به انتخابی ایدهآل و گسترده برای طراحی نماهای ساختمانها، دیوارها و کف استخرها، کفپوشها و سنگفرشها تبدیل کرده است. ضمن اینکه میزان تخلخل و کیفیت سنگها نیز تنوع بسیاری دارد، دست علاقهمندان را برای انتخاب باز گذاشته است.
سنگ تراورتن یکی از سنگ های پر مصرف در صنعت ساختمان سازی است این سنگ جزء دسته سنگ های آهکی متخلخل می باشد. سنگ تراورتن از ته نشین شدن رسوبات آب داغ و یا سرد در غارها به وجود آمده و درصد بالایی از ترکیبات آن شامل: کلسیم، استالاکتیت و استاگمتیت می باشند. سنگ تراورتن بیشتر در رنگ های قرمز، لیمویی، زرد، قهوه ای، خاکستری، سیاه و سفید مشاهده می شوند و به صورت اتفاقی دارای رگه و یا بدون رگه می باشند.
سنگ تراورتن با داشتن طیف وسیعی از رنگها از روشن تا تیره و رنگهای متنوع و بسیار گرم و شاد و انواع و اقسام نقشها دارای خاصیتی بی نظیر در بین سنگ هاست از جمله خواص بی نظیر این سنگ می توان به لایه لایه بودن آشاره کرد این سنگ به جهت لایه لایه بودن در دو جهت قابل برش است.
سنگ تراورتن در حالت بی موج محکم تر و محل بین صفحهها در سنگ موجدار که همان خطوط روی سنگ است محل ضعف سنگ تراورتن است و دیده شده که تراورتن معمولا از همین خطوط میشکند.تراورتن میتواند با همین خاصیت خود را از دیگر سنگها منفک نماید خاصیت و حسن دیگر تراورتن استعداد خاص این سنگ در پذیرش انواع فرآوریهای بر روی سطح خود است.
شاید سنگهای دیگر هم در بعضی خواص با تراورتن مشترک باشند ولی قطعا تراورتن در این خصوصیت بی همانند است.مثلاً میتواند به صورت مات یا براق یا تیشهای یا چکشی یا سند بلاست یا چرمی و بدون فراوری یا آنتیک و یا ابزار و پروفیل کار شود همچنین سطح آن میتواند با روشهای مختلفی پر شود که هر کدام خواص خود را دارد مثلا میتواند با بتونه، رزین اپوکسی و سیمان پر شود که هر کدام از اینها به رنگهای متنوعی در می آیند و بعضی از آنها می توانند بی رنگ و یا مثل شیشه باشند.
بسیاری از ما سنگهای تراورتن و بهویژه رنگهای کرم و کاراملی این سنگها را با نام سنگهای رومی میشناسیم. وجه تسمیه این سنگها به منشا اولیه شناسایی و معرفی آنها برمیگردد؛ به روم باستان!
استفاده از سنگهای تراورتن در کولوسئوم، نماد روم باستان، آن هم قرنها پیش حاکی از این حقیقت است که رومیها، به عمق تاثیر این سنگ روی زیبایی محیط زندگی خود پی برده بودند.هرچند که در کشورمان ایران نیز چند سالی است که مورد توجه شدید و جدی طراحان و معماران قرار گرفتهاند و در بسیاری از شهرها رنگ و روی تازه و جدیدی در اثر استفاده گسترده از سنگهای تراورتن به محیط دادهاند.
اما اینکه مزیت سنگ تراورتن چیست باید گفت ظاهر کلاسیک و زیبایی طبیعی و ذاتی آن باعث شده است تا پس از گذشت سالیان سال از معرفی آن به بازارهای جهانی، هنوز هم علیرغم ظهور رقبای جدید و متنوعی نظیر کامپوزیتها و غیره، هنوز هم به قوت خود بازار را در اختیار داشته باشند. مدرنیته در کنار کلاسیک، ارمغان سنگهای تراورتن برای شهرهای ما است.
البته، به مرور زمان طراحیهای خاصی به سنگهای تراورتن داده میشود و همهروزه، شاهد هنرنماییهای جدیدی با استفاده از این سنگها هستیم.بسیاری از نماهای ساختمانهای آمریکایی و آلمانی نیز سالهاست که مزین به سنگهای تراورتن هستند. آثار لودویک میس فن در روهه (Ludwig Mies Van der Rohe)، طراح بنام آمریکایی – آلمانی که جلوهگر زیباییهای سنگهای تراورتن در هنر شناخته میشود، از جمله مثالهای تاریخی گواهی بر این مدعا است.
این سنگ به علت داشتن خلل و فرج و دوغاب سیمان و یا ملات پشت خود را به خوبی جذب میکند و این ویژگی باعث میشود تا تراورتن سالیان متمادی در برابر انقباض و انبساط و سرما و گرما و دوام بیاورد.همچنین تخلخل به تراورتن کمک میکند تا در زمانی که آب در آن نفوذ کند سنگ نشکند چرا که این افزایش حجم را در حالت الاستیسیته خود تحمل میکند.
فضاهای خالی آن در موقع افزایش حجم کمک میکند تا برخلاف سنگهای دیگر مثل مرمریت دچار هوازدگی درمواقع یخ زدگی نشود.با این توضیح یکی از بهترین انتخابهای برای فضاهای خارجی چه نما و چه محوطه و حتی مصنوعات سنگی و سنگ تراورتن است البته با در نظر گرفتن مسائل فنی ان.
از دیرباز تا کنون، سازندگان و معماران برای خلق شگفتیهای معماری نفیس و گرانبها از سنگ تراورتن به دلیل دوام، طول عمر بالا و زیبایی ماندگار استفاده میکردند. کاربرد سنگ تراورتن بسیار زیاد است و میتوان آن را در فضاهای داخلی و خارجی ساختمان به کار برد. در ادامه با بیشترین و رایجترین موارد کاربرد سنگ تراورتن آشنا خواهید شد:
تراورتن یکی از سنگهای بسیار پرکاربرد برای سنگ نما ساختمان است. زیبایی، طول عمر بالا و مقاومت این سنگ در برابر تغییرات دمایی هوا این سنگ را به یکی از بهترین گزینهها برای سنگ نما تبدیل کرده است.
سنگ اسلب تراورتن انتخاب بسیار مناسبی برای ساخت کف و دیوارهای یک ساختمان هستند. از سنگ تراورتن در آشپزخانهها، راهروها و سرویسهای بهداشتی میتوان بهره گرفت و از آن با توجه به نوع دکوراسیون و فضای مورد نظر استفاده کرد. در صورتیکه سنگ تراورتن به خوبی آببندی شود، در مکانهایی مانند آشپزخانه که پرتردد و اصطحلاکپذیر است، مقاومت بسیار زیادی دارد. همچنین، استفاده از سنگ تراورتن برای دیوارپوش، گزینه عالی و محبوبی برای لابی هتلها یا مراکز همایش هستند.
برای کفپوش استخرهای خانگی، سنگ فرش سنگ تراورتن یک انتخاب بسیار عالی است، زیرا لغزندگی ایجاد نمیکند. همچنین به دلیل عدم جذب گرما، سطح زمین در روزهای گرم، خنک میماند. بنابراین، راه رفتن با پای برهنه روی سطح سنگ فرش تروارتن دشوار نیست.
سنگ فرش حیاط و پاسیو با سنگ تراورتن، فضای خیرهکننده و چشمنوازی را در نظر افراد و ساکنان ساختمان ایجاد میکند. برای ساختن سنگ فرش حیاط با سنگ تراورتن، میتوان از الگوها و مدلهای بسیار زیادی استفاده کرد.
در جادههای ساخته شده با آسفالت و بتن، هیج چیز هیجانانگیزی وجود ندارد و تقریباً فضا، یکنواخت و کسلکننده است. اما استفاده از سنگ فرشهای تراورتنی، جذابیت و شگفتی خاصی برای مسیرهای رانندگی ایجاد میکند. سنگ تراورتن از مقاومت بسیار بالایی در برابر ساییدگی، خراشیدگی، حرارت و گرما برخوردار است.
برای جذابتر کردن مسیرهای ورودی و منتهی به باغ، میتوان از سنگهای تراورتن در ابعاد دلخواه استفاده کرد. به کار بردن سنگ طبیعی در مسیر راهپیمایی محوطههای باز، میتواند یادآور طبیعت بکر و زیبا باشد.
کاشی و سنگ فرشهای سنگ تراورتن در داخل یا خارج از ساختمان برای ساختن پلهها و راهپلهها، نمای بسیار زیبایی خلق میکند.
کاشیهای تروارتن که به خوبی آببندی شدهاند، برای استفاده در کابینهای حمام و دوش آب، بسیار مناسب هستند. زیرا، هم زیبایی طبیعی دارند و هم لکههای آب یا کف حاصل از صابون بر روی آنها، قابل مشاهده نیست.
برای ساختن یک شومینه بسیار زیبا که نقطه کانونی و اصلی اتاق نشیمن محسوب میگردد، میتوان از سنگ تراورتن استفاده کرد. سنگ تراورتن نسبت به سایر مصالح، گزینه محبوب و پرطرفدار برای شومینه است.
سنگ های تراورتن تنوع بسیاربالای دارند. تراورتن ها با توجه به محل استخراج، روش تولید و فراوری، رنگ و... شامل انواع مختلفی می شوند.سنگ های تراورتن از نظر روش تولید به انواع خرد شده، تکه تکه شده، جلا داده شده، برسی، برشی و برشی لبه تقسیم می شوند.
سنگ تراورتن دره بخاری از مرغوب ترین نوع تراورتن هاست که برای استفاده در نمای ساختمانها بخاطر رنگ روشن و چسبندگی خوبی که با ملات و سیمان دارد بسیار محبوب و پرطرفدار است.
سنگ های تراورتن آتشکوه بخاطر رنگ سفید و موجهای زیبا و منظم، جزو معروفترین و مرغوب ترین سنگهای تراورتن سفید هم در ایران هم در بازارهای سنگ جهانی است.
سنگ تراورتن حاجی آباد نسبت به سایر انواع تراورتنها سنگین تر و مقاوم تر است همچنین تنوع رنگی بالای دارد.
تراورتن عباس آباد جزو بهترین نوع تراورتنهای رنگ روشن در دنیاست. بخاطر رنگ روشن و جلای خیره کننده ای که دارد از پرفروشترین سنگهای ساختمانی در بازارهای داخلی است.
سنگ های تراورتن، سنگ هایی آهکسی سخت و متخلل هستند که بیشتر به رنگ سفید هستند و از کربنات کلسیم یا CaCO3 تشکیلف شده اند. این سنگ ها نتیجه رسوب گذاری آب ها به خصوص چشمه های آب گرم و یا رودخانه ها می باشند. تراورتن سنگ سخت نیمه بلوری است که بیشتر به دلیل وجود ناخالصی هایی مانند ترکیبات آهن و دیگر ناخالصی ها به رنگ های مختلف و زیبا و بافت نواری مشاهده می شود.
سنگ تراورتن در رنگ کرم یا لیمویی، قهوه ای، زرد، خاکستری، سیاه و سفید دیده می شود و به شکل کاملا اتفاقی دارای رگه و یا بدون رگه هستند.
سنگ تراورتن در حالت کلی غیر شفاف است اما اگر بصورت ورقه های نازک برش داده شود در بعضی اوقات نیمه شفاف میشود.
سنگ تراورتن كدر تا مرواريدى و گاهي شيشه اى است.
سنگ تراورتن دراسيد كلريدريك HCl رقيق حل ميشود .
سختی سنگ تراورتن بيــن 3 تــا 4 اســت، ســختي تمــام كانيهــاي پوســته زميــن در اشــل مــوس Mohs از (1) نرم تريــن تــا (10) ســخت ترين مشــخص شــده اســت.
رنگ پودر اغلب سنگهای تراورتن سفید رنگ است.
سنگ تراورتن بسته ارتفاع، مواد معدنی و ناخالصی های موجود در آن، دمای آب و هوا در رنگ های متفاوتی دیده می شوند. طیف رنگی تراورتنها شامل بی رنگ، سفید، قهوه ای، بژ، گردویی و... می باشد. البته این نکته را مد نظر داشته باشید که هیچ دو قطعه از سنگ تراورتن، شکل ظاهری کاملا مشابهی ندارند. فقط امکان دارد رنگ های آنها به یکدیگر متمایل باشد و یا طیفی از یک رنگ خاص را شامل شوند.
چگالی سنگ تراورتن 71/2 گرم بر سانتيمتر مكعب است.
گراوریتی سنگ تراورتن 68/1 گرم بر سانتيمتر مكعب.
سنگ تراورتن دردماي 31 درجه ســانتيگراد (89 درجه فارنهايت) تابان و يا شعله ور ميشود.
سنگ تراورتن در آب، در دماي 20 درجه ســانتيگراد (68 درجه فارنهايت) نامحلول اما در حلالهاى آلــى مانند هيدروكربنهاى بنزن و هيدروكربنهاى كلرينه، اســتن، فتالات ها، متانول، اتانول كاملاً محلول است.
با توجه به اینکه در درون بافت سنگ های تراورتن حفره های متعددی وجود دارد؛ این حفره ها سبب می شوند که دیوار ها و محوطه هایی که با آن پوشیده شده اند از نظر در برابر صدا، گرما و سرما عایق شده و در فصل های گرم و سرد سال ، از دمای بیرون از خانه بییشتر در امان بمانند. همچنین ویژگی عایق صوت بودن آن ها نیز به برقرار شدن آرامش در ساختمان و رد نشدن صدا از دیوارها کمک می کند.
جالب است بدانید که این نوع سنگ ها، گرمای زیادی به خود جذب نمی کنند و اغلب سطح آنها دمای پایینی دارد. پس در مواردی مثل استفاده از کفپوش می تواند مفید باشد. همچنین به علت وجود حفرهها در بافت آن، در مقابل انقباض و انبساط ناشی از تغییرات دمایی نیز مقاوم است و اصطلاحا نمیترکند.
حفره های موجود در سطح سنگ تراورتن باعث می شود که این سنگ ها در هنگام آماده سازی برای نصب، سیمان و ملات را به خوبی به خود جذب کنند. این ویژگی باعث می شود که سنگ بهتر به دیوار بچسبد و در برابر منقبض و منبسط شدن مقاوم تر شود. البته باید این نکته را هم ذکر کنیم که برای استفاده از سنگ های تراورتن لزومی به استفاده از انواع ملات وجود ندارد و می توان آن ها را بدون هرگونه ملاتی مورد استفاده قرار داد.
این سنگ وزن کمتری نسبت به سنگ های دیگر دارد. این مزیت باعث سبک تر شدن مصالح موجود در نمای ساختمان شده و وزن و فشار مربوط به بارهای وارده به ساختمان را کاهش می دهد .
سنگ های تراورتن این قابلیت را دارند که بتوان آنها را به انواع مختلف فرآوری کرد. برای مثال می توانیم روی آن ها را با موادی مثل رزین، بتونه، ماستیک، سیمان و … پوشش بدهیم. و رنگ ها و طرح ها و مدل های مختلفی از آن را تولید کنیم. همچنین به کمک فرآوری می توانیم بسته به چیزی که میخواهیم ، آن ها را به شکل مات، براق، چکش خورده و … نیز دربیاوریم. سنگ هایی که با رزین پوشش داده می شوند در برابر سایش مقاوم هستند.
از دیگر مزایای این سنگ تخلخلی بودن بافت آن و وجود حفر های متعدد و نامنظم درون آن است که باعث میشود در هنگام نفوذ آب به بافت سنگ، شکسته نشود و در برابر ضربه و تحلیل رفتن در برابر رطوبت مقاوم شود. علاوه بر این، این ویژگی سنگ تراورتن باعث می شود که سنگ دربرابر هوازدگی نیز در امان بماند.حسن دیگر تراورتن آن است که بافت متخلخل آنها از سر خوردن جلوگیری می کندو باعث می شود که سطح پوشیده شده با این سنگ ها لیز نباشد. به همین دلیل استفاده از این سنگ برای اطراف استخر انتخاب خوبی می باشد.
قیمت رنگ های پر طرفدار و رایج تراورتن بسیار مقرون به صرفه است. البته برخی مدل ها و رنگ های خاص این سنگ دارای قیمت بالایی هستند. این مدل ها و طرحها بیشتر در نمای ساختمان و به منظور زینت بخشیدن به نمای ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند. باید این نکته را هم در نظر بگیرید که علی رغم وجود تنوع بالا در طرح و رنگ، این سنگ ها خیلی کم دچار تعییرات می شوند و کمتر مورد تاثیر عوامل محیطی قرار می گیرند.
تراورتن به علت نرمی و یکپارچگی خاصی که دارد بهترین گزینه برای کارهای ابزاری است چون به خوبی در دست کسی میخواهد او را به شکلی درآورد مطیع و ارام است لذا امروزه اکثر مصنوعات سنگی از میز و نیمکت گرفته تا مجسمههای سنگی تراورتن است.
برای کف فضاهای خارجی نیز تراورتن یکی از بهترین انتخابهاست چرا که سطح آن میتواند زیر شود تا از سر خوردن جلوگیری نماید در ضمن مقاومت لازم را برای فضاهایی که نیاز به مقاومت سایشی و خمشی بالا دارند تامین مینماید چنانچه ار تراورتنهای دو سانتی یا چهار سانتی و یا با ضخامتهای بالاتر استفاده نماییم این سنگ تحمل بار خوبی دارد.
امروزه استفاده از این سنگ در فضاهای خارجی هم بسیار رایج و به جاست و این سنگ به صورت رنگ های متنوع و خاصیت تیشه خوری در سطح میتواند کمک حال طراحان در فضاهای باز باشد همین طور تراورتن می تواند به صورت کیوبیک هم استفاده شود و همانند آنچه در بخش گرانیت ذکر شد.
استفاده از تراورتن به عنوان جدول هم کاملا فنی و مقرون به صرفه و راهگشاست به خصوص در بخشهایی مثل جنوب ایران که کمتر در در معرض آبهای کثیف قرار دارد.یکی از مستعد ترین سنگها درزمینه تعمیر و نگهداری سنگ و سنگ تراورتن است چنانچه این سنگ در نما کثیف شده باشد میتوان آن را با انواع روغنها براق کرد و حتی میتوان آن را شتسشو داد یا سند بلاست کرد و یا حتی نقشهایی در محل به آن اضافه نمود.
هر چه میگذرد بر میزان استفاده از تراورتن در فضاهای داخلی افزوده میشود رنگهای گرم و متنوع و طیف رنگی بسیار زیاد و انواع فراوری طیف قیمتی بسیار متنوع و انواع کارهای ابزارهای جدید و ماشینی و که روی ان سنگ انجام میشود را میتوان از عوامل اصلی اقبال عمومی به استفاده از تراورتن در فضاهای داخلی دانست.
شاید اگر کمی در زمان به عقب برگردیم به یاد بیاوریم که زمانی بود که چنانچه شما تراورتن را برای فضاهای داخلی مانند راه پله پیشنهاد میدادید با امتناع کارفرمایان مواجه میشدید چرا که سوراخهای تراورتن را برای آن فضاها متناسب نمیدیدند ولی در حال حاضر همین تخلخل و داشتن سوراخ هم برای بعضی از سنگها به صورت حسن درامده چرا که مد به سمت طبیعی جلوه دادن محیط های داخلی پیش میرود.
سنگ تراورتن در خاصیتی با سنگ مرمر مشترک است امروزه استفاده از طرحهای بوک مچ در کف لابی و بدنه و قسمتهای مهم ساختمان توسط مرمر و تراورتن بسیار رایج است صد البته زیبا و چشم نواز.نقشهای روی سنگهای تراورتن چنانچه موقع برش به صورت سر هم حفظ شود و بعد از ساب و فراوری در جهت مشخص کنار هم قرار گیرد میتواند طرحهای بسیار زیبا و متنوعی را که هر کدام همانند یک نقاشی بسیار هنرمندانه است به نمایش بگذارد.
بوک مچ میتواند دوتایی چهارتایی و یا بیشتر باشد و وهمین طور میتواند توالی دو یا چند سنگ و در مجموع یک طرح واحد باشد امروزه استفاده از این خاصیت تراورتن و مرمر روز به روز در حال افزایش است و بعضا سنگهایی هستند که به تنهایی زیبا نیستند و چه بسا نامنظم و شلوغ دیده شوند ولی با این روش میتوانند به بهترین تابلوی سنگی تبدیل شوند.
از لحاظ معماری تراورتن و نقشهایش همخوانی بسیار نزدیکی با مواد موجود در طبیعت اطراف خود دارد گل و سبزه خاک و آجر رنگ و فلز و از عناصری است که میتواند به خوبی توسط طراحان ساختمانی در کنار تراورتن به کار گرفته شود.امروزه استفاده از کارهای ابزاری دستی و ماشینی روی سنگ تراورتن در حال توسعه است و از آن استفاده بسیار زیادی میشود یک نمونه از این کارهای ماشینی طرحهایی است که محصول مشاین پروفیل است و واقعا تنوع بسیار زیادی دارد و میتواند پاسخگوی هر سلیقه ای باشد.
سنگ تراورتن دارای خلل و فرج های در سطح خود است که باعث شده بتوان این سنگ را در ارتفاعات بالا هم نصب کرد چرا که میزان چسبندگی آن بسیار بالا است. برای نصب سنگهای ساختمانی دیگر باید حتما از پلاک و اسکوپ استفاده کرد در حالی که برای نصب تراورتن نیازی به این ابزارها نیست. بنابراین خرید سنگ تراورتن برای استفاده در بخشهای مختلف ساختمانها، پیشنهاد می شود.